Youth's Space Media

၁၉၉၂ခုႏႇစ္က ဘရာဇီးလ္ႏိုင္ငံ Rio dejaneiro မႇာ ကမၻာေျမထိပ္သီး ညီလာခံတစ္ခု ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါဟာ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး UN က ႀကီးမႇဴးက်င္းပတဲ့ ၂ ႀကိမ္ေျမာက္ ညီလာခံႀကီးျဖစ္ပါ တယ္။ UN အဆင့္ ပထမဆုံး သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ညီလာခံႀကီးကို ၁၉၇၂ ဇြန္ ၅ ရက္ေန႔က ဆြီဒင္ႏိုင္ငံမႇာ က်င္းပခဲ့ျခင္းပါ။ ဒီႏႇစ္ ၂၀ အတြင္းမႇာ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ျပႆနာေတြက ပိုမို႐ႈပ္ေထြးၿပီး လူေနမႈဘ၀ေတြကို ေျခာက္လန္႔ လာၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ပဲ Rio မႇာ ကမၻာ့ထိပ္သီးေတြစုၿပီး အေျဖရႇာၾကတဲ့သေဘာပါ။ အဲဒီညီလာခံမႇာ လူအဖြဲ႔အစည္း ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ဖို႔ ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြ ထားရႇိခဲ့ၾကပါတယ္။ အစည္းအေ၀း တက္ေရာက္တဲ့ အေရးပါသူ အမ်ားစုကလည္း အဲဒီရည္ရြယ္ခ်က္ကို ေအာင္ျမင္မယ္လို႔ ယုံၾကည္ထားခဲ့ၾကပါတယ္။ ထိေရာက္တဲ့ နည္းပညာေတြ၊ ပိုမိုျပည့္စုံတဲ့ ဥပေဒေတြ၊ သဘာတူညီမႈေတြနဲ႔ စာခ်ဳပ္စာတမ္းေတြရဲ႕ ကူညီမႈေတြလည္း ပါမယ္ဆိုရင္ ေပါ့။
ဒါေပမဲ့ လက္ေတြ႔မႇာေတာ့ သူတို႔ေမွ်ာ္လင့္သလို ျဖစ္မလာခဲ့ဘူး။ စဥ္ဆက္မျပတ္ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈဆိုတာ မရႏိုင္ခဲ့ဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲ။ ေတြးစရာေတာစရာရႇိလာပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ညီလာခံတက္ေရာက္ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾက သူမ်ားဟာ ကမၻာေျမရဲ႕ အခန္းက႑၊ ကမၻာေျမရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ အက်ပ္အတည္းေတြရဲ႕ သေဘာသဘာ၀ေတြကို ေမ့ေလ်ာ့ထားၾကလို႔ပါပဲတဲ့။ ဒီေန႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ လူအဖြဲ႔အစည္းမႇာ အေရးတႀကီး ေျဖရႇင္းရမယ့္ ျပႆနာေတြ ရႇိေနတယ္။ သစ္ေတာေတြျပဳန္းေနတာ၊ ျမစ္ေခ်ာင္းအင္းအိုင္ေတြ တိမ္ေကာေနတာ၊ သယံဇာတရင္းျမစ္ေတြျပဳန္းတီးေနတာ ေတြ၊ စြန္႔ပစ္ပစၥည္းစီမံခန္႔ခြဲမႈျပႆနာေတြ ရႇိေနၾကပါတယ္။ မ်ားျပားလႇတဲ့ အမႈိက္ေတြဟာခုဆိုရင္ ဇီ၀ထုရဲ႕ပုံမႇန္ လည္ပတ္မႈေတြကို ေျပာင္းလဲေအာင္ စတင္တြန္းအားေပးေနပါၿပီ။ ဇီ၀ ေျပာင္းလဲတာနဲ႔အမွ် ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ဟာ ေျပာင္းလဲမႈရဲ႕ သားေကာင္ေတြျဖစ္ၾကရမႇာ မလြဲပါဘူး။ ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲျခင္းေတြ၊ အိုဇုန္းလႊာပ်က္စီးမႈေတြကလည္း ကြၽန္ေတာ္တို႔ဘ၀ေတြကို ထိခိုက္ပ်က္စီးေစခဲ့ပါၿပီ။
ကြၽန္ေတာ္တို႔ဟာ မရည္ရြယ္ဘဲ ပတ္၀န္းက်င္ပ်က္စီးရာ ပ်က္စီးေၾကာင္းကို ဦးတည္ေနတဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတစ္ခု စနစ္တက် ဖန္တီးမိခဲ့ၾကပါၿပီ။ စီမံကိန္းနဲ႔ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ စနစ္တက်ဖန္တီးထားတဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြမႇာ အဲဒီရည္ရြယ္ခ်က္ေတြ ေအာင္ျမင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္တဲ့အခါ သံယံဇာတ အရင္းအျမစ္ျပဳန္းတီးမႈေတြ၊ သဘာ၀အရည္အေသြး ေလ်ာ့နည္းက်ဆင္းသြားတာေတြ၊ စြန့္ပစ္ပစၥည္းေတြေၾကာင့္ သက္ရႇိေတြ အဆိပ္သင့္ခံရတာ ေတြနဲ႔ ဇီ၀ထုရဲ႕လုပ္ေဆာင္မႈကို ထိခိုက္ေစတာေတြကို ဘယ္လိုမႇ မေရႇာင္တိမ္းႏိုင္ပါဘူး။ ဒီလမ္းေၾကာင္းကို ေျပာင္းလဲပစ္ဖို႔ အျခားေရြးခ်ယ္စရာ လမ္းလည္း မရႇိဘူး။ ဒါဆို ကြၽန္ေတာ္တို႔ 'သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ကို ထိန္းသိမ္းရင္း စဥ္ဆက္မျပတ္ ဖြ႔ံၿဖိဳးတိုးတက္ေနတဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း Sustainable Society တစ္ခု' ကို ဘယ္လိုေျပာင္းလဲရမလဲ။ ဘယ္လိုေျပာင္းလဲႏိုင္မလဲ။ ဒီအတြက္ အေျဖကတစ္ခုတည္းသာရႇိတယ္လို႔ ယုံၾကည္ပါတယ္။ ဒါက ကြၽန္ေတာ္တို႔သြားရမယ့္၊ ေရႇ႕ဆက္ရမယ့္လမ္းကို ေလ့လာသင္ယူဖို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
စဥ္ဆက္မျပတ္ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္တဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအသစ္တစ္ခုဆီ သြားတဲ့လမ္းေၾကာင္းကို ေလ့လာတဲ့အခါမႇာ သဘာ၀တရားႀကီးနဲ႔ သူ႔ရဲ႕ျဖစ္စဥ္ေတြ၊ နိယာမေတြဟာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ မဟာဂု႐ုဆရာႀကီးေတြ ျဖစ္လာပါ တယ္။ ခုအခ်ိန္မႇာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ဟာ တန္ဖိုးထားမႈေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဘယ္လိုစဥ္းစားဆုံးျဖတ္ရမယ္ဆိုတာ မျဖစ္မေန ေလ့လာၾကရပါလိမ့္မယ္။ ဒါအေရးႀကီးဆုံးအခ်ိန္ပါ။
Sustainable Society ရဲ႕အတြင္း ပိုင္းအႏႇစ္သာရဟာ ရႇင္သန္ေနတဲ့ ေဂဟေဗဒစနစ္ရဲ႕ သက္ရႇိေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။ လူအပါအ၀င္ သက္ရႇိအားလုံးေပါ့။ တစ္ခုေတာ့ သတိျပဳရမယ္။ လူမရႇိလည္း ေဂဟေဗဒစနစ္ ႀကီးက သူ႔သဘာ၀နဲ႔သူ ေျပာင္းလဲေနတယ္။ ေဂဟေဗဒစနစ္ႀကီးမရႇိဘဲနဲ႔ေတာ့ လူ့အဖြဲ့အစည္းဆိုတာ မရႇိႏိုင္ဘူး။ ဒါဟာ ေသခ်ာမႈတစ္ခုပါ။
လူတစ္ေယာက္စီရဲ႕ စံဘ၀အရည္ အေသြးဆိုတာလည္း ေကာင္းမြန္စြာ ရႇင္သန္ေနတဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတစ္ခုအေပၚမႇာ အေျခခံတာ။ ဒါကလည္း ေကာင္းမြန္တဲ့ရႇင္သန္ေနတဲ့ ေဂဟေဗဒစနစ္ႀကီး ရႇိေနဦးမႇ။ ဒါေၾကာင့္ ကြၽန္ေတာ္တို႔က ေဂဟစနစ္ႀကီးကို အေကာင္းဆုံးေတြ ေပးကိုေပးၾကရမယ္။ ေဂဟစနစ္ႀကီးကပဲ ကြၽန္ေတာ္တို႔ကို အသက္ရႇင္ရပ္တည္ႏိုင္ေအာင္ ပံ့ပိုးေပးေနတာမို႔လား။ ၿပီးေတာ့မႇ ဒုတိယ ဦးစားေပးအေနနဲ႔ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းကို အေကာင္းဆုံးေတြ ေပးၾကရမႇာ။
Sustainable Society ရဲ႕ အျခား အေျခခံအႏႇစ္သာရတစ္ခုက ခ်စ္ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ လူေတြကို ခ်စ္ခင္ဖို႔၊ မ်ဳိးဆက္သစ္ေတြကို ခ်စ္ခင္ဖို႔၊ ၿပီးေတာ့ အျခားသက္ရႇိေတြကိုလည္း ခ်စ္ခင္ဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒီလူ႔ အဖြဲ႔အစည္းမႇာ သီးျခားေနထိုင္မႈေတြထက္ မိတ္ေဆြဖြဲ႔မႈေတြကို ပိုအေလးထားတယ္။ ၿပိဳင္ဆိုင္မႈေတြထက္ ပူးေပါင္းပါ၀င္မႈေတြကို ပိုဂ႐ုစိုက္တယ္။ မာန္မာနေတြထက္ ေမတၲာေစတနာကို ပိုေရႇ႕တန္းတင္တယ္။ ညီညြတ္မွ်တမႈ၊ လုံၿခဳံစိတ္ခ် ရမႈေတြဟာ Sustainable Society ရဲ႕တရားကိုယ္ အႏႇစ္သာရေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

လူေတြကို ခ်စ္ခင္ဖို႔၊ မ်ဳိးဆက္သစ္ေတြကို ခ်စ္ခင္ဖို႔၊ ၿပီးေတာ့ အျခားသက္ရႇိေတြကိုလည္း ခ်စ္ခင္ဖို႔လိုပါတယ္။ ဒီလူ႔အဖြဲ႔အစည္းမႇာ သီးျခားေနထိုင္မႈေတြထက္ မိတ္ေဆြဖြဲ႔မႈေတြကို ပိုအေလးထားတယ္။ ၿပိဳင္ဆိုင္မႈေတြထက္ ပူးေပါင္းပါ၀င္မႈေတြကို ပိုဂ႐ုစိုက္တယ္။ မာန္မာနေတြထက္ ေမတၲာေစတနာကို ပိုေရႇ႕တန္းတင္တယ္ . . .

သိပၸံနဲ႔နည္းပညာေတြကို Sustainable Society က ဆက္လက္ဖြံ႔ၿဖိဳးေစပါလိမ့္မယ္။ သိပၸံနဲ႔နည္းပညာနဲ႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ ျပႆနာေတြကို ရႇည့္လဲေလွ်ာက္သာ ပ်ားလည္းစြဲသာ ဆိုသလုိ ေျဖရႇင္း ပံ့ပိုးႏိုင္ေအာင္ စီမံၾကရမႇာပါ။ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္လည္း အေျခခိုင္မာေစ၊ စီးပြားေရးအရလည္း အခြင့္သာေစဆိုတာမ်ဳိးျဖစ္ေအာင္ သိပၸံနည္းပညာေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ၾကရမႇာ။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ဟာ Sustainable Society ျဖစ္ေအာင္လုပ္ႏိုင္ မယ့္ သိပၸံနည္းပညာေတြ ပိုမိုဖြံ႔ၿဖိဳးေအာင္ မျဖစ္မေန သင္ယူေလ့လာၾကရဦးမယ္။ ဒါေပမဲ့ စီးပြားေရးပုံသ႑ာန္ေတြ၊ ဘ၀ေနဟန္ေတြ၊ တန္ဖိုးထားမႈေတြကို ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ႀကီး ေျပာင္းလဲေစတဲ့ အစြမ္းထက္လႇတဲ့ နည္းပညာေတြကိုေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ခြင့္မျပဳသင့္လႇပါဘူး။
Sustainable Society ဆီသြားတဲ့လမ္းေၾကာင္းမႇာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ဟာ သဘာ၀ရဲ႕ျဖစ္စဥ္ေတြနဲ႔ သက္ရႇိအားလုံးအေပၚ အေလးထားမႈေတြကို သင္ယူေလ့လာဖို႔ ပတ္၀န္းက်င္ဆိုင္ရာ ပညာေရး Environmental Education ကို မျဖစ္မေန ဂ႐ုစိုက္ၾကရမႇာ ျဖစ္ပါတယ္။ စဥ္ဆက္မျပတ္ ေရရႇည္ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေနဖို႔ သင္ယူမႈ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းကို ပ်ိဳးေထာင္ၾကရမႇာပါ။ လူအားလုံးဟာ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ဆိုင္ရာ အသိေတြျပည့္၀ၿပီး ေရႇာင္စရာ ေဆာင္စရာေတြကို လုိအပ္သလို လုပ္ေဆာင္ၾကရမႇာ ျဖစ္ပါတယ္။ လူတိုင္းသိ၊ နားလည္၊ လိုက္နာပါ၀င္ကူညီၾကရမယ့္ သေဘာပါ။ အဲဒီလိုနဲ႔ 'သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ယဥ္ ေက်းမႈ'ေတြ ျမင့္မားလာတာပဲမို႔လား။ (ကြၽန္ေတာ္တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံမႇာေတာ့ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ယဥ္ေက်းမႈ ေရာင္နီပ်ဳိးခ်ိန္'လို႔ဆိုႏိုင္မယ္ ထင္ပါတယ္။)
ကြၽန္ေတာ္တို႔မႇာရႇိတဲ့ သဘာ၀ရဲ႕ အထူးလက္ေဆာင္မြန္ကေတာ့ 'အတိတ္ကို ေ၀ဖန္ဆန္းစစ္ႏိုင္ၿပီး အနာဂတ္ကို ေမွ်ာ္ေတြးႏိုင္စြမ္းရႇိျခင္း'  ပါပဲ။ ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္တဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြက္ ဆန္းစစ္ေမွ်ာ္ေတြး တဲ့အခါ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ကို ေရႇ႕တန္းတင္ရမႇာျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႔လာရပါေတာ့တယ္။  

(၂၀၁၂ ႏႇစ္သစ္ဆီသို႔)
Ref: Envisioning a Sustainable society by Lester W.Milbrath

Posted in: ေဆာင္းပါး